نقد و ارزیابی روش های تدبر در قرآن کریم با تأکید بر روش های محمد حسین الهی زاده و ولی الله نقی پورفر

چکیده تدبّر در قرآن یک فرآیند است که از تلاوت آیات آغاز می شود و با تفکّر عمیق و ژرف اندیشی در معنا و مقاصد پیام های مفردات، آیات، سوره ها و کل قرآن، ادامه می یابد و با تعهد و التزام قلبی و عمل به مضامین آن ها ختم می گردد. تدبّر در قرآن کریم دارای مراتب چهارگانه ی عبارات، اشارات، لطایف و حقایق می باشد. قلمرو تدبر غیر معصوم فقط ظاهر الفاظ قرآن است که با تدبّر در این حیطه، متناسب با میزان تلاش فکری و صفای باطن خود قادر خواهد بود حداکثر، تا فهم مرتبه ی سوم صعود نماید. دسترسی به حقایق قرآن در انحصار خداوند و معلمان واقعی قرآن – معصومین علیهم السلام – است. تدبّر در قرآن، وظیفه ای همگانی است، ادای این تکلیف با موانعی به شرح زیر مواجه است: 1- عدم آشنایی بسیاری از مردم با زبان قرآن ( زبان عربی ). 2- عدم آشنایی کافی توده های مردم با فرهنگ و اصطلاحات عصر نزول به خاطر فاصله ی زمانی زیاد. 3- عدم ارائه ی روش تدبّر ساده و بدون اتکا به ابزارها و کلیدهای تخصصی. 4- مهجوریت و محجوریت قرآن در زندگی مردم به حدی که فقط درصد کمی از مردم با آیات قرآن مأنوس هستند. برای این که زمینه ی لازم جهت تدبّر عموم مردم در قرآن فراهم شود، می بایست در مرتبه ی اول، مردم به فقر ذاتی خویش و ضرورت انس با قرآن و تدبّر در آن آگاه شوند. پس از آن، لازم است ترجمه ای دقیق و تدبّری از قرآن کریم- با الهام گیری از روایات معتبر تفسیری معصومین(ع)- تهیه شده و در اختیار توده های مردم قرار گیرد. در گام بعد، روش تدبّری ساده و فراگیر، بدون وابستگی به اصطلاحات تخصصی ارائه و ترویج گردد. در ضمن، این تحقیق با نقد و بررسی روش های تدبّر ارائه شده توسط محمد حسین الهی زاده و ولی الله نقی پورفر، اصول و قواعدی را جهت ارزیابی سایر روش های تدبّر ارائه می دهد. کلیدواژه: قرآن، اهل بیت(ع)، تدبّر، الهی زاده، نقی پورفر